Changes GGZ in LEF magzine

Onder invloed zijn, kon een gevoel van zorgeloosheid geven. Maar dan stop je met gebruiken, kun je zorgen niet meer wegdrinken en ben je bang je nooit meer zo zorgeloos te voelen. Gelukkig zijn er nog tig andere manieren.

Tekst Linda van Doorn

Zorgeloosheid in de positieve zin van het woord. Vergelijk het met rokjesdag. Hoe belachelijk je die dag misschien ook vindt, het roept een bepaald beeld op. De zon schijnt, het is de eerste aangename dag van het jaar, iedereen lacht en er ligt nog een hele lange zomer voor ons. Toch volgen er na rokjesdag vaak nog druilerige dagen voor de zomer écht aanbreekt. En ook hartje zomer barst het onweer wel eens los. En zo is het met zorgeloosheid ook. Natuurlijk maak je je wel eens zorgen en dat is nodig om alert te blijven, maar ook om extra te genieten van dingen die wel goed gaan.

Zorgen zijn gedachten

Marianne Oudeman is psycholoog bij Changes GGZ en in haar behandelingen helpt ze cliënten, onder andere met cognitieve gedragstherapie, gedachten te trainen waardoor ze zorgelozer en positiever in het leven komen te staan. ‘Zorgen zijn terugkerende, vaak disfunctionele gedachten. Als je je zorgen maakt dat je volgende week iets zou kunnen overkomen, is dat een angstige en niet helpende gedachte.’ De gedachte dat je ‘best wel weer een biertje kunt drinken, omdat je nu al een half jaar nuchter bent’, is ook zo’n disfunctionele gedachte. Dat blijft rondmalen in je hoofd, want ergens weet je wel dat je in herstel bent en dus beter géén biertje kunt nemen, maar je gaat allerlei redenen bedenken waarom je het wel kunt doen. Dat is de verslaving die spreekt, en die het altijd zo gedaan heeft. ‘En dus moet je trainen die gedachten te keren’, stelt Oudeman. ‘Dat geldt niet alleen voor mensen in pril herstel, ook mensen die al jaren clean zijn hebben hier nog mee te maken.’

Negatieve gedachten positief trainen

Trainen dus, zoals je lichamelijke conditie opbouwt in de sportschool, kun je ook je hersenen trainen. Oudeman: ‘Zoals je denkt, zo voel je je ook. Als je (onbewust) denkt dat je minderwaardig bent, omdat je een verslaafde bent, is het gevolg hiervan verdriet, boosheid of angst. Als je die gedachten niet meer weg kunt jagen door te gebruiken, moet je ze dus omkeren. In het begin kan de helpende gedachte dat je een waardevol persoon bent, onwennig en ongeloofwaardig klinken, maar als je er ondersteunende bewijzen bij verzamelt wordt het automatisme. Zie het als autorijden, in het begin denk je telkens na bij het schakelen, na een tijdje rijd je naar Italië zonder er over na te denken.’

Té zorgeloos?

Zorgeloosheid bekt het lekkerst als je het in de positieve zin van het woord gebruikt. Google leert ons echter dat er ook heel wat negatieve synoniemen tegenover staan: nonchalant, nalatigheid, onverschilligheid en achteloosheid. En dát kun je in herstel dan weer net niet gebruiken. Marianne Oudeman: ‘Zorgeloosheid kan ook zijn dat je helemaal níet met de toekomst bezig bent en nergens gevaar in ziet. Maar als dat te ver doorslaat, loopt je herstel juist gevaar. Het is zaak dat je je daar bewust van bent, in het hier en nu, en dat je er mee bezig blijft. De uitdaging ligt in het vinden van de juiste balans. Zorgen maken heeft ook een functie. Soms is het een signaal dat je iets moet veranderen in je gedrag.’

Gedachten positief trainen, stapsgewijs

• Word je bewust van je (negatieve) gedachten en zorgen
• Ga na of ze realistisch en helpend zijn en welke emoties ze oproepen
• Bedenk tegengif. Wat zou je tegen een vriend zeggen? Schrijf een helpende positieve gedachte op, ook als je hem nog niet 100 procent gelooft
• Verzamel bewijzen die de helpende gedachten ondersteunen en oefen naar het uitspreken ervan
• Door veel te oefenen worden ze steeds geloofwaardiger

Tips

• Je gevoel wordt beïnvloed door je gedachten. Voel je je angstig, boos of verdrietig? Ga na welke gedachten hieraan ten grondslag liggen
• Gezond eten, structuur, bewegen en genoeg nachtrust zijn essentiële ingrediënten voor een zorgeloos leven
• Een planning helpt je gedurende de dag op koers te blijven
• Zorgen gaan vaak over het verleden en de toekomst. Leef in het hier en nu
• Kun je op dit moment niets aan datgene waar je je zorgen over maakt doen? Laat het dan los
• Schrijf zorgen op en zet er helpende gedachten tegenover
• Reserveer een ‘zorgenkwartier’ op een vast tijdstip. In dit kwartier mag je piekeren. Komt er een piekergedachte naar boven buiten dit kwartier om?
• Schrijf hem op en bewaar hem tot je piekermoment Schrijf hem op en bewaar hem tot je piekermoment
• Moeite met het doorbreken van je zorgen en negatieve gedachten? Focus op je zintuigen. Wat hoor, ruik, proef of zie je? Dit helpt je terug te brengen naar het hier en nu
• Schrijf per week vijf grote of kleine dingen op waar je dankbaar voor bent. Dit legt je focus op positieve dingen

Tijd voor een nieuwe koers

We bieden ambulante en klinische behandelingen aan voor verslavingen. Al onze behandelingen staan in het teken van een gelijkwaardige en persoonlijke aanpak en vinden plaats op kleinschalige, huiselijke locaties.